Aktywność fizyczna powoduje, że biegacze tracą witaminy i minerały, które trzeba uzupełnić. Przeczytaj, jak powinna być zbilansowana dieta biegacza.
Dieta na najczęstsze niedobory witamin i minerałów u biegaczy
Zdrowa i zbilansowana dieta stanowi filar, na którym osoby aktywne fizycznie budują swoją formę. Czasami jednak pomimo wystarczająco dużej gęstości kalorycznej posiłków oraz rozplanowania poszczególnych makroskładników wydolność organizmu stoi w miejscu lub co gorsza – zaczyna się obniżać. Winę za taki stan rzeczy mogą ponosić niedobory w zakresie witamin i minerałów. Na jakie witaminy i minerały dla biegaczy trzeba zwrócić szczególną uwagę?
Zbilansowana dieta dla biegacza. Dlaczego jest ważna?
Uprawiając regularnie i intensywnie sport, zmuszasz swoje ciało do dużego wysiłku, a także do utrzymania wielu parametrów fizjologicznych na poziomie, który nie jest potrzebny do funkcjonowania na co dzień. Aby treningi o zaplanowanej częstotliwości i intensywności były możliwe, konieczne jest dostarczenie organizmowi niezbędnego paliwa. Nie chodzi tylko jednak o kilokalorie i makroskładniki – białka, tłuszcze i węglowodany. Niezbędne jest dostarczenie witamin i minerałów. Choć znaczenie tych związków jest często bagatelizowane przez sportowców, może się okazać, że to właśnie ich deficyty hamują Twój rozwój.
Aktywność fizyczna powoduje zwiększony wydatek kaloryczny. Potęguje też wykorzystanie niektórych witamin i minerałów w procesach fizjologicznych, ponieważ muszą one przebiegać z wysoką sprawnością. Mowa chociażby o pracy mięśni, funkcjonowaniu układu odpornościowego, czy procesie kościotworzenia. Wiele związków jest też usuwanych z organizmu wraz z potem podczas treningów.
Najczęstsze niedobory witamin u biegaczy
Jeśli chodzi o niedobory witaminowe, to u biegaczy najczęściej dotyczą one witamin C, D oraz B12. Przyjrzyjmy się bliżej każdej z nich.
Witamina C to przede wszystkim silny antyoksydant, który przyspiesza usuwanie wolnych rodników z organizmu. Jest ona niezbędna do prawidłowej syntezy kolagenu, białka znajdującego się w tkance łącznej, m.in. w stawach. Niedobory witaminy C mogą powodować częste infekcje, a także bóle i uczucie sztywności w stawach. Witamina C zwiększa też absorpcję żelaza niehemowego, co ma szczególnie duże znaczenie dla osób przebywających na diecie roślinnej. Wraz z cynkiem witamina C wzmacnia układ odpornościowy. Kobiety powinny przyjmować dziennie 75 mg witaminy C, mężczyźni zaś 90 mg. Do jej najlepszych źródeł zalicza się paprykę, owoce cytrusowe, pomidory, brokuły i brukselkę.
Witamina B12, czyli kobalamina, bierze udział w procesie wytwarzania czerwonych krwinek, które transportują krew do mięśni. Dzięki temu możliwe jest efektywne trenowanie sportów wydolnościowych. Dodatkowo kobalamina pomaga utrzymać siłę mięśniową i pozytywnie wpływa na działanie układu nerwowego. Osoby dorosłe powinny przyjmować jej około 2,4 mikrograma dziennie. Dobrymi źródłami kobalaminy są produkty zwierzęce – mięso, ryby, jaja, nabiał, podroby. Biegacze stosujący dietę roślinną mogą zwrócić uwagę na produkty fortyfikowane lub drożdże.
Z kolei witamina D odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego, mięśni oraz kości. Wpływa też pozytywnie na nastrój. Osoby dorosłe powinny przyjmować 600 jednostek witaminy D dziennie. Witaminę D najłatwiej dostarczyć, spożywając tłuste ryby morskie (np. łosoś, makrela, śledź, sardynka) oraz żółtka jaj. W miesiącach wiosenno-letnich istotne znaczenie ma też synteza witaminy D bezpośrednio w skórze. Biegacze cierpią na deficyt witaminy D głównie zimą, kiedy treningi są realizowane w grubym odzieniu albo na sali pod dachem.
Najczęstsze niedobory minerałów u biegaczy
Jednym z najistotniejszych pierwiastków dla sportowców jest żelazo. Utrzymanie jego prawidłowego poziomu ma kluczowe znaczenie dla wydolności tlenowej organizmu. Żelazo stanowi jeden z głównych składników hemoglobiny, białka, którego zadaniem jest transport tlenu do komórek. Co istotne osoby biegające po asfalcie tracą żelazo większej ilości w wyniku hemolizy wysiłkowej, zaś kobiety dodatkowo – comiesięcznie podczas cyklu menstruacyjnego,
Zapotrzebowanie na żelazo wynosi 8 8 mg u mężczyzn i 18 mg u kobiet. Część publikacji sugeruje, że wysokiej klasy sportsmenki mogą potrzebować nawet 70% więcej tego pierwiastka. Żelazo najłatwiej dostarczyć spożywając czerwone mięso. Biegacze na diecie roślinnej mogą sięgnąć po nasiona roślin strączkowych i zielone warzywa liściaste. Roślinne źródła żelaza dobrze jest łączyć z witaminą C w celu zwiększenia przyswajalności pierwiastka.
Magnez bierze udział w kilkuset reakcjach biochemicznych. Jest niezbędny do efektywnej pracy mięśni, pomaga obniżać ciśnienie krwi, reguluje pracę serca, a także przyspiesza regenerację potreningową. Jego niedobory zwiększają ryzyko bolesnych kurczy mięśniowych, pogarszają jakość snu i negatywnie wpływają na koncentrację. Dorośli mężczyźni powinni przyjmować około 400-420 mg magnezu dziennie, a kobiety 310-320 mg. Produktami bogatymi w magnez są żywność pełnoziarnista, nasiona roślin oleistych i strączkowych, kakao, orzechy.
Potas jest niezbędny do pracy mięśni, utrzymania odpowiedniego nawodnienia i ciśnienia tętniczego krwi. Wspiera też magazynowanie zapasów glikogenu – paliwa gromadzonego w mięśniach i wątrobie. Za optymalną podaż potasu uważa się przedział między 2,6 a 3,4 mg dziennie. Biegacze, którzy utrzymują duży kilometraż, mogą jeszcze bardziej zwiększyć podaż tego pierwiastka. Potas dostarczysz m.in. wraz z sokiem pomidorowym, bananami i wodą kokosową
Jak zapobiec niedoborom w diecie sportowca?
Aby dostarczyć minerały i witaminy dla biegaczy, w pierwszej kolejności należy odpowiednio planować dietę. Zwróć uwagę, jak często spożywasz żywność wysokoprzetworzoną, ile codziennie jesz warzyw i owoców, czy ile pijesz wody. Pamiętaj, aby nie kierować się zbyt dokładnie wytycznymi WHO. Zalecane 400-500 g warzyw i owoców dziennie dla osoby, która trenuje 5-6 razy w tygodniu to może być zbyt mało.
Zwróć uwagę, czy Twoja dieta jest zróżnicowana. Powinny w niej znaleźć się zarówno ryby, mięso, nasiona roślin strączkowych, węglowodany złożone i proste oraz zdrowe tłuszcze. Jeśli z jakiegoś względu decydujesz się na diety eliminacyjne, jak np. wegetarianizm lub weganizm, upewnij się, że stosując uzupełniające się wzajemnie produkty, nie doprowadzasz do niedoborów składników odżywczych. Jeśli zależy Ci na zbilansowanej diecie dla biegacza, sięgnij po catering dietetyczny Nice To Fit You. Świeże, pyszne i różnorodne posiłki dostarczą Ci wszystko, czego potrzebujesz, aby móc trenować efektywnie.
Regularnie kontroluj zawartość witamin minerałów w organizmie. Oznaczanie ich poziomu nie jest drogie, a takie badanie zlecisz w każdej placówce prywatnych sieci medycznych. Jeśli jesteś amatorem, badaj krew raz do roku. Osoby zaawansowane mogą wdrożyć takie testy przed rozpoczęciem i po zakończeniu sezonu startowego.
Pamiętaj, że suplementacja witaminami i minerałami może wydawać się kusząca, ale suplementy to nic innego, jak skoncentrowana dawka danej substancji, która ma uzupełnić niedobór albo odpowiedzieć na zwiększone zapotrzebowanie organizmu. Sprawdzają się w okresach intensywniejszych treningów, regeneracji pochorobowej lub czasie, kiedy ze względów logistycznych trudno Ci zadbać o dietę (np. częste wyjazdy służbowe, opieka nad dzieckiem). Nie sprawią jednak one, że nagle staniesz się lepszym biegaczem. Jeśli Twoja dieta jest odpowiednia zbilansowana i zaspokaja potrzeby organizmu, sięganie po suplementy diety nie ma sensu.
Dlaczego indywidualizacja diety jest tak ważna?
W internecie znajdziesz setki wskazówek, ile przyjmować poszczególnych witamin i minerałów, aby czuć się dobrze. Pamiętaj jednak, że żadne poradniki nie są dopasowane do potrzeb konkretnych biegaczy. To po prostu przegląd najpopularniejszych stanowisk naukowych. Jeśli chcesz mieć pewność, że masz żywienie pod kontrolą, korzystaj z konsultacji profesjonalnego dietetyka sportowego. Dopasuje on skład i gramaturę posiłków do liczby i intensywności Twoich treningów oraz celu.
Możesz też skorzystać z gotowej diety pudełkowej w Warszawie od Nice To Fit You. To gwarancja dobrego smaku i zdrowia.
